Kol amputasyonundan sonra
Kol amputasyonundan sonra, sizin ve güdüğünüzün iyileşmesi ana endişelerdir. Ödem tedavisi, eğitim ve güdük bakımı için ipuçlarını burada bulabilirsiniz.
Kol amputasyonundan sonra, sizin ve güdüğünüzün iyileşmesi ana endişelerdir. Ödem tedavisi, eğitim ve güdük bakımı için ipuçlarını burada bulabilirsiniz.
Amputasyondan sonra sizi neler bekliyor?
Ameliyattan hemen sonra sizin ve güdüğünüzün iyileşmesi ana endişe kaynağıdır. Her ikisi de önemlidir, çünkü bir an önce rehabilitasyona başlayabilirsiniz ve bir protez uygulanabilir.
Aşağıdaki bilgiler sizi protez kullanmaya hazırlamak için verilmiştir. Bu bilgiler, protezi en etkili şekilde kullanmanızı kolaylaştırır. Her vakayı ayrı ayrı ele alamadığımız için, aşağıda sadece transhumeral amputasyonlara bakacağız.
Tedavi, amputasyondan kısa bir süre sonra başlar. Yara, protez kullanmaya hazırlamak için tedavi edilir. Ameliyat yarası düzgün bir şekilde iyileşir iyileşmez, asıl protez uygulaması ve rehabilitasyon süreci başlayabilir. Çoğu durumda, bu altı aya kadar sürer.
Terapi sürecine katkınız giderek daha önemli hale gelir. Rehabilitasyon ekibiniz size her koşulda destek olacaktır. Burada listelenen bazı önlemlerin sizin durumunuzda uygulanmadığını fark ederseniz, lütfen rehabilitasyon ekibinize sorun. Terapistleriniz, önlemlerin sizin için faydalı olup olmayacağını değerlendirebilir.
Protez kullanmak için güdüğünüzü hazırlayın
Kol amputasyonundan sonra güdüğünüzün iyileşmesi, sonraki protez uygulamasının temelini oluşturur ve bu nedenle özellikle önemlidir. Hastanede, sizi tedavi eden doktorlar iyileşme sürecini sürekli olarak izleyecek ve kontrol edecek, yatan hasta bakım personeli ise güdüğünüzün günlük bakımıyla ilgilenecektir. Yara tedavisine ek olarak, ödem ve kompresyon tedavisini, ciltteki hassasiyeti azaltmayı ve yara izi bakımını içerir.
Ödem tedavisi
Ameliyattan sonra, güdüğün etrafındaki doku genellikle ilk başta şişer. Bu şişlik (ödem), operasyona verilen normal bir tepkidir. Genellikle yaklaşık bir hafta sonra azalır. Dikişler alınana kadar sadece bol bir yara örtüsü uygulanır. Güdüğe ilk başta herhangi bir baskı uygulanamaz.
Ödemin nasıl azaldığını değerlendirmek için güdüğün çevresi düzenli olarak ölçülmelidir. Bunun için her zaman aynı ölçüm noktaları kullanılmalı ve sonuçlar ölçüm formlarına kaydedilmelidir. Bu yapılmazsa, sonuçlar birbiriyle karşılaştırılamaz ve ödemin azalıp azalmadığı anlaşılamaz.
Doğru konumlandırma
Güdüğün uzun bir süre belirgin şekilde şişmesi yara iyileşmesini engeller ve protez uygulamasını geciktirir. Kasların ve eklemlerin kısalmasını ve sertleşmesini önlemek için hastane yatağında bile uygun bir duruş almalısınız. Hastalar genellikle ilk başta rahat ve ağrısız bir pozisyon alırlar, ancak deneyimler bunun her zaman optimal olmadığını göstermiştir. Zaman ilerledikçe, güdük mümkün olduğunca uzatılmış bir pozisyona yerleştirilmelidir. Örneğin, güdüğü yastık üzerinde sürekli olarak yükseltmekten her zaman kaçınılmalıdır, aksi takdirde kaslar kısalır ve güdüğün sonraki hareketliliği azalır.
Mobilizasyon
Güdüğünüzü günde birkaç kez hareket ettirin. Bunu yapmak eklemlerinizdeki hareket kaybını önleyebilir. Erken mobilizasyon önemlidir çünkü dolaşımı harekete geçirir ve dengeyi destekler. Terapistinizden size uygun hareket egzersizlerini göstermesini isteyin. Özellikle omuz eklemi mümkün olduğunca erken hareket ettirilmelidir; aksi takdirde sertleşebilir. Doğru konumlandırma ve hareket kombinasyonu ile kolunuzu protezi kullanabilmek için uygun şekilde hazırlayabilirsiniz.
Kompresyon tedavisi
Erken kompresyon tedavisi
Ameliyattan sonra pansuman yapılır ve düzenli aralıklarla değiştirilir. Sonrasınra kompresyon tedavisi, örneğin bir kompresyon bandajı ile başlar. Doktorunuz kesin zamanlamayı belirleyecektir. Kompresyon tedavisinin amacı, güdüğün ödemini azaltmak ve güdüğünüzü proteziniz için hazırlamaktır. Güdük kompresyonu, protezinizin sizin için uyumunu optimize etmeye yardımcı olur. Kompresyon ayrıca güdükteki kan dolaşımını da destekler. Bu durum ağrıyı azaltır ve yaranın iyileşmesini destekler.
Kompresyon bandajı
Kompresyon bandajı, basıncın günden güne veya gün içerisinde yeniden ayarlanmasını mümkün kılar. Basınç, en fazla güdüğün sonunda olmalı ve vücuda doğru kademeli olarak azalmalıdır. Bu bandajı güdüğün etrafına sarmak için pedler ile sağlamlaştırılmış elastik bandajlar kullanılır. Bu yöntem biraz pratik ve deneyim gerektirdiğinden, bandaj ya tecrübeli bir personel tarafından uygulanmalıdır (Şekil 3) ya da hemşireler size uygun bandaj uygulama tekniğini öğretmelidir. Güdüğün bandajla sıkıştırılmaması ve ağrıya neden olmaması önemlidir.
Silikon liner
Silikon linerlar hızlı ve kullanımı kolaydır. Çeşitli hazır boyutları mevcuttur. Ampute edilen kısmın tüm yüzeyine mümkün olduğunca eşit olarak basınç uygulamak için, özellikle linerı giyerken güdüğün ucunda havanın sıkışmaması çok önemlidir! İlk başta linerın içinde daha fazla terlediğinizi görebilirsiniz. Bu durum, linerı bir süre giydikten sonra kendiliğinden düzelecektir. Olası bir cilt irritasyonunu önlemek için, linerın kenar kısmında kalan cildinize Ottobock Derma Prevent uygulayabilirsiniz. Silikon linerı giydikten sonra temizlemek de oldukça önemlidir. Daha fazla bilgi için lütfen liner kullanım talimatlarına bakın.
Daha fazla kompresyon tedavisi
Güdük volümü uzun bir süre boyunca sabit kaldığında, yani ölçülen güdük çevresi artık azalmazsa, protezle tedavi başlayabilir. Kompresyon bu zamana kadar sürekli olarak sürdürülmelidir. Tedavi ekibiniz size veya yakınlarınıza bunu nasıl yapabileceğinizi gösterecektir.
Protezsiz egzersiz
Bu hazırlık egzersizi, karın ve sırt, sağlam kol ve bacaklar dahil olmak üzere gövde kaslarını güçlendirir. Güdük de egzersizlere dahil edilmelidir.
Güdük kaslarını esnetme
Güdüğe yakın kaslar ve eklemler de erkenden esnetilir. Eklemleri aktif olarak hareket ettirmek sizin için zorsa, bir havlu kullanılarak pasif destek sağlanabilir. Tüm hareket yönlerinde eklemlerinizin maksimum hareketliliğini korumak veya yeniden kazanmak önemlidir.
Sağlam tarafın el becerisini geliştirmek
Baskın veya baskın olmayan (günlük olarak kullandığınız) elinizin etkilenip etkilenmediğine bağlı olarak, sağlam taraf için az ya da çok yoğun antrenman yapılır. Bu eğitim ince motor becerileri, el becerisi ve gücü geliştirir. Özellikle yazı yazmak veya diş fırçalamak gibi zorlayıcı aktiviteler yapmalısınız.
Güdük kaslarını geliştirmek için egzersizler
Protez kullanmadan önce güdük kaslarının, sağlam kolun, gövde kaslarının ve bacakların hazırlık egzersizleri ile güçlendirilmesi önemlidir. Bu egzersizler, eklemlerinizin hareketliliğini en üst düzeye çıkarmanın yanı sıra sağlam tarafın el becerisini artırabilir. Bu durum sizi günlük yaşam aktivitelerinde çok daha bağımsız hale getirecektir.
Gövde kaslarını (torso) geliştirmek için egzersizler
Amputasyondan sonra vücudun üst kısmını mümkün olduğunca hareket ettirmek özellikle önemlidir. Bunu yaparken omurganın belirgin bir şekilde bükülmesinden kaçının. Bir tarafta denge ağırlığının eskik olması vücudun merkezini değiştirebilir ve bu nedenle sıklıkla omurganın statiğini de değiştirebilir. Bu nedenle, yanlış pozisyonları ve ağrıyı önlemek için sırtı güçlendirmek için egzersizler önerilir.
Cilt ve yara bakımı
Hastanede, hemşireler ve doktorlar yarayı temizleyerek ve bandajları veya pansumanları değiştirerek güdüğünüz ile ilgilendi. Fakat rehabilitasyon aşamasında güdüğünüz, güdükteki yarayla ve sağlam kolunuzla kendiniz ilgileniyorsunuz. Protezinizi sorunsuz bir şekilde kullanabilmeniz sürekli ve yoğun bir bakım gerektirir.
Ciltteki hassasiyeti azaltma
Amputasyondan sonra güdükteki deri genellikle çok hassastır. Bunu için çeşitli uygulamalar yapabilirsiniz. Sizin için daima rahat olan materyalleri kullanın ve güdüğün ucundan başlayıp vücuda doğru hareket edin.
Güdük bakımı
Örneğin yumuşak bir fırça veya dikenli bir masaj topu alın ve hassas cildi bununla ovalayın veya hafifçe dokundurun. Bu cildinizin dayanıklılığını arttırır. Ayrıca güdüğü sert bir havlu veya bir bezle ovalayabilirsiniz.
Güdüğüzün temizliği
Ilık su ve kokusuz cilt dostu sabunla günlük temizleme gibi güdük için hijyen önlemleri çok önemlidir. Ottobock bakım ürünleri temizliği sizin için kolaylaştırabilir.
Yara bakımı
Çoğu durumda, amputasyon sebebiyle oluşan yara ilk üç-dört hafta içinde kapanır ve bir yara izi oluşturur. Ancak yara dışarıdan iyileşmiş gibi görünse ve yara dokusunun rengi biraz değişse bile, genel olarak yara iyileşme süreci oldukça uzun sürer. Tamamen iyileşmesi ise yaklaşık bir buçuk yıl sürer.
Yarayı en başından itibaren düzenli olarak nemlendirmelisiniz. Kokusuz kremler tavsiye edilir. Bu tür yoğun bakım, yara dokusunu yumuşak ve esnek tutmanın yanı sıra ağırlık taşıma kapasitesi açısından da önemlidir. Bu, protez kullanabilmek açısından önemlidir, çünkü uygun bakım, protez soketindeki hareketler nedeniyle güdükteki ağrıyı önleyebilir.